Βραζιλία: Οι φασίστες πυροβόλησαν τα πόδια τους
των Miguel Enrique Stedile και Ronaldo Pagotto
Βραζιλία, 9 Ιανουαρίου 2023
[Από τους συντρόφους του Κινήματος Ακτημόνων της Βραζιλίας MST (Movimento Sem Terra) -το μαζικότερο λαϊκό κίνημα της Λατινικής Αμερικής με πάνω από 11 εκατομμύρια μέλη- λάβαμε και αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο για την πρόσφατη απόπειρα φασιστικού πραξικοπήματος στη Βραζιλία ενάντια στον Λούλα, με την έφοδο στα τρία κέντρα εξουσίας στην Μπραζίλια χιλιάδων οπαδών του ηττημένου στις εκλογές Προέδρου φασίστα Μπολσονάρο με την κάλυψη των Ενόπλων Δυνάμεων.]
ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΠΥΡΟΒΟΛΗΣΑΝ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΑΝ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ – Ανάλυση των γεγονότων εν θερμώ
1. Ο Μπολσονάρο είχε έρθει στην εξουσία μόνο επειδή η αστική τάξη, απελπισμένη από την καπιταλιστική κρίση, λόγω της έλλειψης εναλλακτικών λύσεων στις τάξεις της και την πιθανότητα νίκης της αριστεράς με τον Χαντάντ, υποστήριξε τον επονομαζόμενο «Λοχαγό». Παρόλο το ότι γνώριζαν τη φασιστική ιδεολογία του Λοχαγού, ο Μπολσονάρο ήταν απαραίτητος για να ρίξει όλο το βάρος της κρίσης στις πλάτες της εργατικής τάξης, καταργώντας τα εργασιακά δικαιώματα και την κοινωνική ασφάλιση, περιορίζοντας τις κοινωνικές δαπάνες και ληστεύοντας τα δημόσια ταμεία.
2. Ο Μπολσοναρισμός που δημιουργήθηκε αντιπροσώπευε έναν συνασπισμό δυνάμεων που ταυτίζονταν με τη δεξιά και την ακροδεξιά, εκμεταλλευόμενος ένα ιστορικό παράθυρο ευκαιρίας. Αυτός ο ενιαίος συνασπισμός περιλάμβανε τα τμήματα του Κράτους πίσω από την Επιχείρηση «Πλυντήριο»1, το Χρηματιστήριο, τους Ευαγγελικούς, τις αγροτικές μεγάλες επιχειρήσεις, τους λιανοπωλητές, τους δεξιούς βουλευτές “Βάσης” στο Κογκρέσο μαζί με παραδοσιακούς πολιτικούς που ιστορικά συνδέονταν με το ARENA2 και αυτό που σήμερα είναι το PP3. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών διακυβέρνησης, ορισμένοι από αυτές τις δυνάμεις αποστασιοποιήθηκαν κι άλλοι ενσωματώθηκαν οριστικά στον Mπολσοναρισμό. Ο κεντρικός πυρήνας του ήταν μέλη του στρατού (όπως οι Villas Boas, Braga Netto και Augusto Heleno, και άλλοι χαμηλότερου βαθμού κ.λπ.) σύμμαχοι των μελών των ταγμάτων εφόδου της πολιτοφυλακής (η οικογένεια Μπολσονάρο), οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν διασυνδέσεις με τη νέα παγκόσμια ακροδεξιά (Τραμπ, Στηβ Μπάνον) μέσω του Eduardo Bolsonaro και του Olavo de Carvalho.
3. Με την πανδημία, μετά με τις εκλογές και, τέλος, με τη νίκη του Λούλα, ο Μπολσοναρισμός κατακερματίστηκε. Ορισμένα κομμάτια των αντιδραστικών δυνάμεων επιδίωξαν επιβίωση προσχωρώντας στην κυβέρνηση του Λούλα (το Centrão4, ορισμένοι πολιτικοί από την ευαγγελική κοινοβουλευτική ομάδα, συγκροτήματα των ΜΜΕ, το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο). Άλλοι προσπαθούν να καταλάβουν τον κενό χώρο στα δεξιά, που άφησε η παρακμή του PSDB5 (Sergio Moro, PL6, PSD7, União Brasil8). Ως εκ τούτου, ο φασιστικός πυρήνας διορθώνει επίσης την πορεία του και προσπαθεί να βρει τον δρόμο της επιβίωσής του.
4. Ωστόσο, προέκυψε μια αντίφαση. Μέρος της βασικής ομάδας προέρχεται από στρατιωτικούς, ακόμη και συνταξιούχους, και ως εκ τούτου συνδέονται με κρατικούς θεσμούς. Η τακτική αυτού του τομέα είναι να τα αφήσει όλα ως έχουν: επέλεξαν τον Υπουργό Άμυνας, δεν υπέστησαν αντίποινα για τα λάθη και τις πολιτικές κατά τη διάρκεια της πανδημίας (ειδικά όσον αφορά την κατηγορία για γενοκτονία κατά των ιθαγενών, λόγω μιας πολιτικής που εφάρμοσε ο πρώην Υπουργός Υγείας Pazuello και οι ένοπλες δυνάμεις), καθώς η νέα κυβέρνηση Λούλα δεν θα αγγίξει το στρατιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα ή τις στρατιωτικές σχολές. Και πολύ λιγότερο δεν θα διατρέξουν τον κίνδυνο της τιμωρίας, για τις καταχρήσεις που διέπραξαν κάποιοι από τους 6.400 στρατιωτικούς που είχαν μεταπηδήσει στην εκτελεστική εξουσία φιλονικώντας για προνόμια και τσεπώνοντας χρήματα.
5. Ένα άλλο μέρος της διοίκησης είναι η οικογένεια Μπολσονάρο που πρέπει να επιβιώσει πολιτικά. Ακολουθώντας τη στρατηγική και τις συμβουλές των Μπάνον/Τραμπ, ο Μπολσονάρο θα πρέπει να παραμείνει κύριος ηγέτης της Δεξιάς, για να του δοθούν οι προϋποθέσεις για να μην συλληφθεί και να διεκδικήσει τις εκλογές το 2026. Η κοινωνική βάση των «πούρων» Μπολσοναριστών αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από στρατιωτικούς (συμπεριλαμβανομένων μελών της στρατιωτικής αστυνομίας) και τα μέλη των οικογενειών τους, από ηλικιωμένους που έχουν εγκατασταθεί στο σταυροδρόμι των υπερσυντηρητικών ηθικών και οικονομικών θέσεων. Κοινωνιολογικά είναι μια λευκή, ρατσιστική, μεσοαστική μειονότητα. Αυτή η βάση χρειάζεται να κινητοποιείται συνεχώς, κυρίως με πολωτικό τρόπο. Γι’ αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του, καθώς δεν είχε πετύχει να κάνει πρακτικές ενέργειες, ο Μπολσονάρο προκαλούσε μόνιμα ένταση για να διατηρήσει τη βάση του συνεκτική και σε εγρήγορση. Γι’ αυτό χρησιμοποιεί και καταχράται fake news για κάθε γεγονός, για να δημιουργεί κατάσταση ετοιμότητας.
6. Έτσι, οι καταυλισμοί που στήθηκαν από τους Μπολσοναριστές μπροστά από τους στρατώνες είχαν διπλή λειτουργία: να ασκήσουν πίεση για τα πολιτικά τους αιτήματα που σχετίζονται με τις συντηρητικές και συντεχνιακές απαιτήσεις των ενόπλων δυνάμεων προκειμένου να διατηρήσουν προνόμια και επίσης να επιβιώσουν της κυβέρνησης Λούλα και να κρατήσουν τη βάση του Μπολσοναρισμού κινητοποιημένη ώστε να επιβιώσει ως πολιτική δύναμη. Σε πολλές πόλεις, οι στρατώνες συγκέντρωναν μέλη οικογενειών του στρατιωτικού προσωπικού, ιδιαίτερα γυναίκες. Αλλά στη Μπραζίλια, ήταν ένας εθνικός στρατώνας, που χρηματοδοτήθηκε από τις μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις, τις εταιρείες εξόρυξης, συμπεριλαμβανομένου του λούμπεν προλεταριάτου των παράνομων εξορύξεων.
7. Ως οργανωτική μορφή, ο Μπολσοναρισμός έχει δομηθεί στο μοντέλο του ουκρανικού υβριδικού πολέμου ή της τρομοκρατίας της Αλ Κάιντα, με κύκλους διαφορετικών επιπέδων συμμετοχής και κατεύθυνσης, αλλά αναπαράγοντας και επιδιώκοντας έναν κεντρικό στόχο, παρότι δίνει σχετική αυτονομία σε αυτούς τους κύκλους. Ο Μπολσοναρισμός απέτυχε να συγκροτηθεί ως επίσημο κόμμα, όχι μόνο με τη θεσμική έννοια, αλλά και ως οργανωμένη πολιτική δύναμη. Αυτή είναι μια άλλη αντίφαση που αντιμετωπίζει ο Βαλντεμάρ ντα Κόστα Νέτο, πρόεδρος του PL, επειδή ο Μπολσοναρισμός δεν μπορεί να πλαισιωθεί στις «τέσσερις γραμμές» μιας παραδοσιακής θεσμικής δράσης. Υπάρχει ένα κεντρικό μήνυμα: “να φθείρουμε τη νέα κυβέρνηση / να δείξουμε δύναμη” και συνάμα υπάρχουν πολλοί δορυφόροι που ενεργούν με διαφορετικές τακτικές και μια ορισμένη αυτονομία.
8. Ακόμα και οι «emas9» στο Παλάτι Αλβοράντα10 γνώριζαν ότι θα γινόταν η δράση αυτής της Κυριακής [8/1/2023 – Σ.τ.Μ.]:
α) Η σειρά των «νέων εξελίξεων» που κράτησαν τη βάση των Μπολσοναριστών κινητοποιούμενη εξαντλήθηκε με την ορκωμοσία και δεδομένου του κενού στα στρατόπεδα και στις ομάδες κοινωνικής δικτύωσης μετά την 1η Ιανουαρίου, ήταν απαραίτητο να ανασυνταχθεί και να κινητοποιήσει τα στρατεύματα με μια νέα εξέλιξη.
β) Οι σχέσεις της νέας κυβέρνησης με τις ένοπλες δυνάμεις παραμένουν κολοβές, όπως αποδεικνύεται από την απουσία αξιωματικών στις αλλαγές διοίκησης του Πολεμικού Ναυτικού και την παρέμβαση του José Múcio11 στις ένοπλες δυνάμεις.
γ) Υπήρξε αφοσίωση και συνενοχή των διαφόρων αστυνομικών δυνάμεων στη Μπραζίλια, ειδικά του PMDF12, όπως φάνηκε τη νύχτα της παραμονής της επίσημης ορκωμοσίας (12 Δεκεμβρίου 2022).
δ) Υπήρξε συνενοχή της τοπικής κυβέρνησης της Ομοσπονδιακής Περιφέρειας, όπως υποδεικνύεται από τον διορισμό του Άντερσον Τόρες, πρώην Υπουργού και πιστού συμμάχου του Μπολσονάρο, ακριβώς για τον έλεγχο των δυνάμεων ασφαλείας και της αστυνομίας.
9. Η ενέργεια δεν ήταν και δεν προοριζόταν να είναι πραξικόπημα, οι στόχοι της ήταν:
α) Αποδυνάμωση της νέας κυβέρνησης και δημιουργία κατάστασης ακυβερνησίας με μόλις οκτώ μέρες στην εξουσία.
β) Θα μπορούσε να προκαλέσει θεσμική κρίση και κρίση νομιμότητας. Για παράδειγμα, εάν η κυβέρνηση είχε εκδώσει μια Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης (GLO) και ο Στρατός αρνιόταν να συμμορφωθεί ή να απομακρύνει ειρηνικά τους τρομοκράτες. Θα αποθάρρυνε την κυβέρνηση μπροστά στην κοινωνία και στο εξωτερικό. Θα καθιστούσε σαφές ότι δεν διοικεί τις ένοπλες δυνάμεις και δεν μπορεί να πειράξει τον στρατιωτικό μηχανισμό.
γ) Καταστροφή εξοπλισμού και υλικών από το Γραφείο Θεσμικής Ασφάλειας, όπου βρίσκονται όπλα.
δ) Να δοκιμάσει την αφοσίωση και να ξεκαθαρίσει εσωτερικά τη μαχητικότητα εντός του Μπολσοναρισμού, καθιστώντας σαφές ποιοι είναι οι πιστοί οπαδοί.
ε) Επίδειξη δύναμης και ικανότητας κινητοποίησης, τα οποία θα ήταν μεγαλύτερα προσόντα από τις ψήφους που είχε ο Μπολσονάρο και επομένως, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, ένας ακροδεξιός ηγέτης θα μπορεί να εκφράζει γνώμη ή να εμπλέκεται σε εθνικές πολιτικές αποφάσεις ακόμη και χωρίς να είναι στην εξουσία (όπως η ακροδεξιά στη Γαλλία, για παράδειγμα).
ζ) Σε περίπτωση καταστολής, εικόνες βίας και ίσως θανάτου, θα αναζωογονούσαν τη μαχητικότητα τις επόμενες μέρες από αγανάκτηση, λόγω αυταρχισμού ή αδικίας.
η) Αυτοί οι στόχοι και οι τακτικές συμφωνήθηκαν σίγουρα με την κλίκα Μπάνον/Τραμπ, η οποία τις είχε ήδη εφαρμόσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
10. Το κεντρικό στοιχείο της τακτικής είναι ότι υπολόγιζαν στη συνενοχή του στρατού. Τόσο πολύ που οι διαδηλωτές επέστρεψαν αθόρυβα στις σκηνές τους, δεν διαλύθηκαν, γιατί ήξεραν ότι ήταν προστατευμένοι εκεί.
11. Ωστόσο:
α) Η κυβέρνηση ενήργησε γρήγορα, σκληρά και ολοφάνερα: κατονόμασε τους ενόχους (Μπολσονάρο, Ιμπανέις, Άντερσον Τόρες και αγροτικές επιχειρήσεις) και έλαβε σκληρά, συνταγματικά μέτρα που υποστηρίζονται από την κοινή γνώμη.
β) Ήταν έξυπνο να μην χρησιμοποιήσει το GLO και να μην εμπλέξει πλέον τις ένοπλες δυνάμεις. Η μόνη παρέμβαση που απέμενε στον στρατό ήταν η προστασία των κατασκηνωτών από έξωση τα ξημερώματα. Έπειτα υποτάχθηκε στις αποφάσεις της ομοσπονδιακής παρέμβασης στην Ομοσπονδιακή Περιφέρεια και κατέληξε να συμβάλει στο να τελειώσουν οι κατασκηνωτές στη Μπραζίλια και στη σύλληψη περισσότερων από 1500 φασιστών μαχητών.
12. Ως αξιολόγηση των δράσεων, οι φασίστες πυροβόλησαν τα πόδια τους και κατάφεραν τα εξής:
α) Η νέα κυβέρνηση κατάφερε να συγκεντρώσει αλληλεγγύη σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, θεσμικά και στα ΜΜΕ. Έχει γίνει πλέον κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
β) Ο Μπολσοναρισμός έχει απομονωθεί ως ακροδεξιός θύλακας, μπορεί ακόμη και να εξολοθρευθεί και να περιοριστεί στο 10% του πληθυσμού. Ωστόσο, είναι ένα πλεονέκτημα που δεν ενδιαφέρει τις θεσμικές πολιτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου του Κόμματος των Φιλελευθέρων.
γ) Ο Μπολσοναρισμός θα αντιμετωπίσει πολλά μέτωπα επίθεσης, όχι μόνο την καταραμένη απαίτηση απολογισμού της κυβέρνησης, αλλά και ένα κοινοβουλευτικό μέτωπο (πιθανότητα το CPI), ένα αστυνομικο-νομικό μέτωπο (STF13 και PF14). Δεν θα έχει τη δύναμη να τους αντιμετωπίσει όλους ταυτόχρονα χωρίς τον κρατικό μηχανισμό (Σύμφωνο Αράς15). Το πολύ, μόνο ο στρατός να τη βγάλει καθαρή. Και η ακαταλληλότητα και η σύλληψη του Μπολσονάρο δεν είναι πλέον απλώς συνθήματα.
δ) Με τη σύλληψη των «μικρών ψαριών», τώρα που τους εγκατέλειψαν, θα πρέπει να αρχίσουν να εμφανίζονται τα ονόματα των πραγματικών χρηματοδοτών και ηγετών. Η ενδιάμεση αλυσίδα διοίκησης του Μπολσοναρισμού θα πρέπει να εξαρθρωθεί.
ε) Η συνενοχή των στρατιωτικών δυνάμεων -και των υπηρεσιών πληροφοριών τους- ήταν εμφανής και μειώνει τη διαπραγματευτική και ηθική ικανότητα του στρατού ενώπιον της κοινωνίας και της νέας κυβέρνησης.
ζ) Είναι πιθανό ότι τώρα, μπροστά στη βλακεία των Μπολσοναριστών, η αστική τάξη και η κλασική δεξιά να επιδιώξουν να χτίσουν άλλους, πιο έξυπνους και χρήσιμους ηγέτες.
Ο Μπολσονάρο
13. Τώρα πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτήν την πολιτική νίκη με την κοινωνία, για να τελειώσουμε αυτό που δεν μπορέσαμε να κάνουμε στις κάλπες: να νικήσουμε ιστορικά την ακροδεξιά ως πολιτική δύναμη!
14. Είναι απαραίτητο να κινητοποιηθούν τα κινήματα σε μαζικές δράσεις:
– να έχουν ελάχιστες απαιτήσεις που πρέπει να είναι άμεσες (φυλακή στους τρομοκράτες κ.λπ.)˙
– στήριξη των κυβερνητικών ενεργειών με κινητοποιήσεις˙
– δεν ήταν απόπειρα πραξικοπήματος, αλλά πρέπει να την ονομάσουμε έτσι ως καταγγελία.
– Καταγγελία των χρηματοδοτών, όπως των καταστηματαρχών, των λεσχών σκοποβολής, και πάνω απ’ όλα της αστικής τάξης των μικρομεσαίων αγροτικών επιχειρήσεων, ειδικά στα μεσοδυτικά της χώρας.
– Να μείνουν σε εγρήγορση για τα καραγκιοζιλίκια στα κοινωνικά δίκτυα και τις απελπισμένες πράξεις που μπορεί ακόμα να προκαλέσει ο όχλος των φασιστών.
Μετάφραση από τα αγγλικά Γιάν. Σιμ.
Υποσημειώσεις
| ↑1 | Οικονομικό-πολιτικό σκάνδαλο στη Βραζιλία. Αρχικά μια έρευνα για ξέπλυμα χρήματος, επεκτάθηκε για να καλύψει κατηγορίες για διαφθορά στην Petrobras (πολυεθνική εταιρεία στον κλάδο του πετρελαίου με βάση τη Βραζιλία), όπου στελέχη φέρεται να δωροδοκούνταν. Είχε ως αποτέλεσμα περισσότερα από χίλια εντάλματα διαφόρων τύπων τα οποία κατέληξαν σε απαγγελίες κατηγοριών και φυλάκιση ορισμένων γνωστών πολιτικών. – Σ.τ.Μ. |
|---|---|
| ↑2 | Η Εθνική Ανανεωτική Συμμαχία (ARENA) ήταν ένα ακροδεξιό πολιτικό κόμμα που υπήρχε στη Βραζιλία μεταξύ 1966 και 1979. Ήταν το επίσημο κόμμα της στρατιωτικής δικτατορίας που κυβέρνησε τη Βραζιλία από το 1964 έως το 1985. – Σ.τ.Μ. |
| ↑3 | Οι Προοδευτικοί (PP), είναι ένα κεντροδεξιό/δεξιό πολιτικό κόμμα στη Βραζιλία. Ιδρύθηκε το 1995 ως Προοδευτικό Κόμμα της Βραζιλίας και προέκυψε από κόμματα που ήταν διάδοχοι του ARENA. – Σ.τ.Μ. |
| ↑4 | Ομάδα πολιτικών κομμάτων που δεν έχουν συγκεκριμένο ή συνεπή ιδεολογικό προσανατολισμό και στοχεύουν στην εξασφάλιση εγγύτητας με την εκτελεστική εξουσία προκειμένου να τους επιτραπεί να διανέμουν προνόμια μέσω πελατειακών δικτύων. Παρά το όνομά του, δεν είναι μια κεντρώα πολιτική ομάδα, αποτελείται γενικά από βουλευτές «βασικού επιπέδου» και πολυσυλλεκτικά κόμματα, που ενεργούν σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα, που συνδέονται με το νεποτισμό. – Σ.τ.Μ. |
| ↑5 | Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Βραζιλίας είναι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο Εθνικό Κογκρέσο. – Σ.τ.Μ. |
| ↑6 | Το Φιλελεύθερο Κόμμα είναι ένα συντηρητικό φιλελεύθερο πολιτικό κόμμα στη Βραζιλία. Θεωρείται τμήμα του Centrão. – Σ.τ.Μ. |
| ↑7 | Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είναι ένα πολιτικό κόμμα που ενώνει αντιφρονούντες από διάφορα πολιτικά κόμματα, ειδικά τους Δημοκρατικούς, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Βραζιλίας και το Προοδευτικό Κόμμα. Το κόμμα έχει γίνει σημαντική δύναμη του κέντρου στη Βραζιλία και συνήθως ενώνεται τόσο με αριστερά όσο και με δεξιά κόμματα. Ως εκ τούτου, το PSD έχει θεωρηθεί ως ένα μεγάλο πολυσυλλεκτικό κόμμα που είναι μέρος του Centrão. – Σ.τ.Μ. |
| ↑8 | Βραζιλιάνικη Ένωση, φιλελεύθερο-συντηρητικό πολιτικό κόμμα. – Σ.τ.Μ. |
| ↑9 | Μη πτητικά πουλιά (μοιάζουν με στρουθοκαμήλους, στα Ελληνικά Μεγάλη Ρέα) που απαντώνται στη Νότια Αμερική, κι ακόμη κι έξω απ’ το Προεδρικό Μέγαρο! – Σ.τ.Μ. |
| ↑10 | Η Προεδρική Κατοικία στη Μπραζίλια. – Σ.τ.Μ. |
| ↑11 | Ο Υπουργός Άμυνας του Λούλα. – Σ.τ.Μ. |
| ↑12 | Στρατιωτική Αστυνομία Ομοσπονδιακής Περιφέρειας (Polícia Militar Distrito Federal). – Σ.τ.Μ. |
| ↑13 | Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο. – Σ.τ.Μ. |
| ↑14 | Ομοσπονδιακή Αστυνομία Βραζιλίας. – Σ.τ.Μ. |
| ↑15 | Οι ανώτατες αρχές της Βραζιλίας ενώθηκαν ενάντια στις τρομοκρατικές ενέργειες. Ο Αουγκούστο Αράς είναι εισαγγελέας. – Σ.τ.Μ. |
Πηγή : Νέα Προοπτική