Για τη δήθεν «άρση του θεσμικού αποκλεισμού των ανασφάλιστων» από το Υπ. Υγείας

Αναδημοσίευση από: https://rproject.gr/article/gia-ti-dithen-arsi-toy-thesmikoy-apokleismoy-ton-anasfaliston-apo-yp-ygeias

Ολοκληρώθηκε η συζήτηση στις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής για τις διατάξεις του νομοσχεδίου του Υπουργείου Υγείας, το οποίο -μεταξύ άλλων- προβλέπει τη νομοθετική αναδιοργάνωση του πλαισίου πρόσβασης των ανασφάλιστων στις δημόσιες δομές υγείας.

Ολο­κλη­ρώ­θη­κε η συ­ζή­τη­ση στις αρ­μό­διες Επι­τρο­πές της Βου­λής για τις δια­τά­ξεις του νο­μο­σχε­δί­ου του Υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας, το οποίο -με­τα­ξύ άλ­λων- προ­βλέ­πει τη νο­μο­θε­τι­κή ανα­διορ­γά­νω­ση του πλαι­σί­ου πρό­σβα­σης των ανα­σφά­λι­στων στις δη­μό­σιες δομές υγεί­ας. Ο Υπουρ­γός Υγεί­ας Α. Ξαν­θός σε συ­νε­ντεύ­ξεις του ανα­φέ­ρει ότι «με οδηγό τον ΑΜΚΑ και χωρίς άλλες προ­ϋ­πο­θέ­σεις θα κα­λυ­φθούν οι ανα­σφά­λι­στοι» και δεν πα­ρα­λεί­πει να το­νί­ζει εμ­φα­τι­κά ότι μέσω της συ­γκε­κρι­μέ­νης νο­μο­θε­τι­κής πρω­το­βου­λί­ας «έχου­με μια άρση του θε­σμι­κού απο­κλει­σμού αυτών των αν­θρώ­πων από τις υπη­ρε­σί­ες υγεί­ας στη λο­γι­κή της κα­θο­λι­κής κά­λυ­ψης των πο­λι­τών σε θέ­μα­τα υγεί­ας». Ενώ, για το ζή­τη­μα των φαρ­μά­κων επα­νέ­λα­βε –στην ίδια μη πρω­τό­τυ­πη ρη­το­ρι­κή με τον προ­κά­το­χο του Ά. Γε­ωρ­γιά­δη- περί «ίσης με­τα­χεί­ρι­σης με­τα­ξύ ασφα­λι­σμέ­νων και ανα­σφά­λι­στων» ότι: «Δεν θα είναι δω­ρε­άν, […] πολ­λοί ανα­σφά­λι­στοι, εν­δε­χο­μέ­νως, δεν θα μπο­ρούν να αντέ­ξουν το οι­κο­νο­μι­κό βάρος της συμ­με­το­χής στα φάρ­μα­κα και θα εξα­κο­λου­θή­σουν να πη­γαί­νουν στα κοι­νω­νι­κά ια­τρεία».

Κατά πόσο όμως αί­ρε­ται ο «θε­σμι­κός απο­κλει­σμός» των ανα­σφά­λι­στων όταν μέσω της συ­γκε­κρι­μέ­νης ρύθ­μι­σης ανα­πα­ρά­γε­ται η έν­νοια του/της «δι­καιού­χου» και μέσω των πο­λυά­ριθ­μων κα­τη­γο­ριο­ποι­ή­σε­ων απο­κλεί­ο­νται όσοι/ες δεν αντι­στοι­χούν σε αυτές [πχ. Με­τα­νά­στες/τριες χωρίς νο­μι­μο­ποι­η­τι­κά έγ­γρα­φα άνω των 18 ετών, ή ανά­πη­ροι/ές με­τα­νά­στες/τριες χωρίς έγ­γρα­φα με πο­σο­στό ανα­πη­ρί­ας από 50% και άνω]; Πώς δια­σφα­λί­ζε­ται η «κα­θο­λι­κό­τη­τα» και η «ισό­τη­τα» στο «κοι­νω­νι­κό αγαθό» της υγεί­ας, όταν μέσω της «συμ­με­το­χής» στην αγορά των συ­ντα­γο­γρα­φού­με­νων φαρ­μά­κων από άνερ­γους/ες-ανα­σφά­λι­στους/ες ασθε­νείς αναι­ρεί­ται η «ανε­μπό­δι­στη πρό­σβα­ση» και το φαρ­μα­κευ­τι­κό σκεύ­α­σμα συ­νε­χί­ζει να προ­ω­θεί­ται μέσω μιας «αρι­στε­ρής ρη­το­ρι­κής» ως «εμπο­ρι­κό προ­ϊ­όν»; Σε ποια «ανε­μπό­δι­στη» και «ελεύ­θε­ρη» πρό­σβα­ση ανα­φέ­ρε­ται το Υπουρ­γείο Υγεί­ας όταν στην παρ. 5 της εν λόγω ρύθ­μι­σης ανα­φέ­ρε­ται ότι θα έρ­θουν «όροι και προ­ϋ­πο­θέ­σεις», τις οποί­ες συ­να­ντή­σα­με στην υπό δια­βού­λευ­ση Κ.Υ.Α. πριν 9 μήνες, όταν η απαι­τού­με­νη γρα­φειο­κρα­τι­κή δια­δι­κα­σία [μέσω ΚΕΠ και Υπη­ρε­σιών των Δήμων], τα πο­λυά­ριθ­μα δι­καιο­λο­γη­τι­κά, η κοι­νω­νι­κή έρευ­να σε κά­ποιους/ες δι­καιού­χους, η μη συ­μπε­ρί­λη­ψη όλων των με­τα­να­στών χωρίς χαρ­τιά αμ­φι­σβη­τού­σαν έντο­να αυτή την αφή­γη­ση και στην ουσία επα­να­δια­τύ­πω­ναν τον «θε­σμι­κό απο­κλει­σμό» μέσω ανα­νε­ω­μέ­νων προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων;

Τον Ια­νουά­ριο και το Σε­πτέμ­βριο του 2015 η προ­γραμ­μα­τι­κή θέση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ για τους/τις ανα­σφά­λι­στους/ες ήταν: «κα­θο­λι­κή πρό­σβα­ση χωρίς ει­σο­δη­μα­τι­κό κρι­τή­ριο, γρα­φειο­κρα­τι­κά εμπό­δια και εξαι­ρέ­σεις». Αν αυτές οι θέ­σεις αντι­στοι­χούν στην προ­ω­θού­με­νη ρύθ­μι­ση του Υπ. Υγεί­ας δια­φαί­νε­ται από την κα­τα­γρα­φή των κύ­ριων ση­μεί­ων της διά­τα­ξης:

Δια­τη­ρεί­ται η έν­νοια του/της «δι­καιού­χου» και των κα­τη­γο­ριο­ποι­ή­σε­ων της, η οποία με τη μελ­λο­ντι­κή ΚΥΑ θα πα­ρά­γει τα αντί­στοι­χα πο­λυά­ριθ­μα δι­καιο­λο­γη­τι­κά για την ταυ­το­ποί­η­ση των δι­καιού­χων και θα ορί­ζει μια χρο­νο­βό­ρα γρα­φειο­κρα­τι­κή δια­δι­κα­σία για την εξο­νυ­χι­στι­κή αξιο­λό­γη­ση του αι­τή­μα­τος. 

Δεν υπάρ­χει κα­θο­λι­κή πρό­σβα­ση καθώς οι με­τα­νά­στες/τριες χωρίς νο­μι­μο­ποι­η­τι­κά έγ­γρα­φα κα­λύ­πτο­νται εν μέρει [πχ με­τα­νά­στης/τρια άνω των 18 ετών δεν κα­λύ­πτε­ται ]. Δεν κα­ταρ­γεί­ται το  ά.84 του Ν. 3386/2005, βάσει του οποί­ου οι με­τα­νά­στες/τριες χωρίς νο­μι­μο­ποι­η­τι­κά έγ­γρα­φα απα­γο­ρεύ­ε­ται να απευ­θυν­θούν στο δη­μό­σιο νο­σο­κο­μείο και εξυ­πη­ρε­τού­νται μόνο ως επεί­γο­ντα πε­ρι­στα­τι­κά.

Έχει αφαι­ρε­θεί ως κα­τη­γο­ρία δι­καιού­χων όσοι/ες έχουν χρέη στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, είναι άγνω­στο το πώς θα διευ­θε­τη­θεί σή­με­ρα αυτό το πολύ ση­μα­ντι­κό ζή­τη­μα των αυ­τό-απα­σχο­λού­με­νων.

Δια­τη­ρεί­ται η «συμ­με­το­χή» των ανα­σφά­λι­στων στην αγορά των φαρ­μά­κων τους όπως και στους/στις  ασφα­λι­σμέ­νους/ες, δεν κα­ταρ­γεί­ται το 1 ευρώ/ανά συ­ντα­γή, όπως είχε δε­σμευ­τεί ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

 Δεν συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νο­νται τα Στρα­τιω­τι­κά Νο­σο­κο­μεία, στις δη­μό­σιες δομές υγεί­ας.

Οι «όροι και οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις», δη­λα­δή τα γρα­φειο­κρα­τι­κά εμπό­δια και οι εξαι­ρέ­σεις στην πρό­σβα­ση των ανα­σφά­λι­στων που θα προσ­διο­ρι­στούν με πιο ανα­λυ­τι­κό τρόπο στην επερ­χό­με­νη υπο­γρα­φή της Κ.Υ.Α. δεν είναι παρά το απο­τέ­λε­σμα ενός πα­ρά­λο­γου φόβου του Υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας, ο οποί­ος επι­χει­ρεί να οριο­θε­τή­σει το πεδίο «για να μην κα­ταρ­ρεύ­σουν τα νο­σο­κο­μεία από τη ζή­τη­ση». Μια προ­βλη­μα­τι­κή λο­γι­κή βάσει της οποί­ας τα «2,5-3 εκ ανα­σφά­λι­στων» [ένας αριθ­μός που είναι αδύ­να­τον να προσ­διο­ρι­στεί] αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως «ενιαίο» και «συ­μπα­γές» συλ­λο­γι­κό υπο­κεί­με­νο, το οποίο θα νο­σή­σει ταυ­τό­χρο­να, θα έχει τις ίδιες ανά­γκες και θα «κα­τα­κλύ­σει» τα νο­σο­κο­μεία απαι­τώ­ντας ια­τρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή πε­ρί­θαλ­ψη.[1] Όσον αφορά το σκέ­λος της λε­γό­με­νης «δα­πά­νης» για την πρό­σβα­ση/απο­ζη­μί­ω­ση της απαι­τού­με­νης ια­τρι­κής φρο­ντί­δας, δεν μπο­ρεί να είναι στα­τι­κή, αλλά κατά προ­σέγ­γι­ση κα­θο­ρι­ζό­με­νη με ανοι­χτό χα­ρα­κτή­ρα με­τα­βο­λής. Αφού εξαρ­τά­ται από πραγ­μα­τι­κά γε­γο­νό­τα, τα οποία δεν είναι με­τρή­σι­μα, διότι κα­νείς/καμία δεν μπο­ρεί να προ­βλέ­ψει ποιος/α ανα­σφά­λι­στος/η θα νο­σή­σει από καρ­κί­νο και ποιες δια­γνω­στι­κές εξε­τά­σεις ή θε­ρα­πευ­τι­κά σχή­μα­τα θα ακο­λου­θή­σει, πόσοι/ες ανα­σφά­λι­στοι/ες δεν θα νο­σή­σουν και πόσοι/ες χρειά­ζο­νται βι­βλιά­ριο υγεία για να κα­λύ­ψουν την ανά­γκη της «ασφά­λι­σης», δη­λα­δή της εν­δε­χό­με­νης απο­ζη­μί­ω­σης σε πε­ρί­πτω­ση που πά­θουν κάτι.  Έτσι από τα 350 εκ. ευρώ του «προ­γράμ­μα­τος της Θεσ­σα­λο­νί­κης» στα 100-150 εκ. ευρώ του «πα­ράλ­λη­λου [με το μνη­μό­νιο] προ­γράμ­μα­τος», το δυ­να­μι­κό ποσό των δα­πα­νών οφεί­λει να ακο­λου­θεί τις διαρ­κώς ανοι­χτές και ετε­ρό­κλη­τες ανά­γκες των ανα­σφά­λι­στων.

Τέλος, από όλα τα πα­ρα­πά­νω βγαί­νει το συ­μπέ­ρα­σμα ότι η «άρση του θε­σμι­κού απο­κλει­σμού» των ανα­σφά­λι­στων στην υγεία θα γίνει μέσω μιας νέας ανι­σό­τη­τας που θα δια­δε­χθεί την προη­γού­με­νη. Σε αυτή τη συν­θή­κη τα κοι­νω­νι­κά ια­τρεία θα συ­μπλη­ρώ­σουν τα «κενά» ισό­τη­τας που θα φέρει η διά­τα­ξη για την πρό­σβα­ση των ανα­σφά­λι­στων, αφού ο Υπ. Υγεί­ας, Α. Ξαν­θός θα εκ­με­ταλ­λευ­τεί την πα­ρου­σία τους. Ο ίδιος σε συ­νέ­ντευ­ξη του το είπε ρητά: «τα κοι­νω­νι­κά ια­τρεία θα έχουν ένα ρόλο […] Θα έχουν τη φρο­ντί­δα των με­τα­να­στών χωρίς χαρ­τιά», θε­ω­ρώ­ντας ότι τα κοι­νω­νι­κά ια­τρεία δεν είναι «απέ­να­ντι» σε αυτή την πο­λι­τι­κή στό­χευ­ση αλλά «δίπλα» και «συ­μπλη­ρω­μα­τι­κά» στον κυ­βερ­νη­τι­κό σχε­δια­σμό.

Όμως η κα­θο­λι­κό­τη­τα και η ισό­τη­τα χωρίς εξαι­ρέ­σεις σε όλο το φάσμα ια­τρι­κής φρο­ντί­δας  δεν είναι ένα πο­λι­τι­κό πρό­ταγ­μα, το όποιο επι­δέ­χε­ται όρους και προ­ϋ­πο­θέ­σεις, επι­νο­ώ­ντας διαρ­κώς έναν «εσω­τε­ρι­κό εχθρό» [κα­τάρ­ρευ­ση του συ­στή­μα­τος από τη ζή­τη­ση κοκ] που θα εμπο­δί­ζει την υπέρ­βα­σή τους. Αντί­θε­τα είναι ένα μεί­ζον ζή­τη­μα που ακρο­βα­τεί σε κα­θη­με­ρι­νό επί­πε­δο με­τα­ξύ ζωής και θα­νά­του, σε σχέση με το οποίο η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη «Αρι­στε­ρά» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν έχει κα­νέ­να «ηθικό πλε­ο­νέ­κτη­μα» να κα­κο­ποιεί και να δια­στρε­βλώ­νει, επει­δή είναι ασυ­νε­πής με­τα­ξύ των προ­γραμ­μα­τι­κών της θέ­σε­ων και των προ­ω­θού­με­νων ρυθ­μί­σε­ων. Απέ­να­ντι, λοι­πόν, σε κάθε βιο­πο­λι­τι­κή χει­ρο­νο­μία που πα­ρά­γει ανι­σό­τη­τα, από­γνω­ση, θά­να­το, την ίδια στιγ­μή που υπό­σχε­ται «ανα­κού­φι­ση» και δήθεν «άρση θε­σμι­κών απο­κλει­σμών» αντι­τάσ­σο­νται πο­λι­τι­κές στά­σεις που δεν δια­λύ­ο­νται στους υφά­λους των αντι­φά­σε­ων τους.

*Η Έρη Σα­μι­κού είναι Δι­δά­κτωρ Κοι­νω­νι­κής Αν­θρω­πο­λο­γί­ας, με δι­δα­κτο­ρι­κό θέμα «Η Γρα­φειο­κρα­τι­κο­ποί­η­ση του Πόνου: Το Πα­ρά­δειγ­μα μιας Δη­μό­σιας Υπη­ρε­σί­ας Υγεί­ας στην Ελ­λά­δα».

[1] Σχε­τι­κά με το πο­λυ­συ­ζη­τη­μέ­νο θέμα που αφορά τον αριθ­μό των ανα­σφά­λι­στων βλ. http://​left.​gr/​news/​anasfalistoi-6000000-ellines-symfona-me-ton-proedro-toy-eopyy).  και http://​www.​iatropedia.​gr/​articles/​read/​5036).