ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΣΥΠΕΙΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Ζούμε όλοι μας καθημερινά την τραγωδία που βιώνουν και την βάρβαρη/δολοφονική αντιμετώπιση που έχουν από την Ευρώπη του δήθεν «Διαφωτισμού» τα ολοένα αυξανόμενα κύματα προσφύγων και μεταναστών από την Ασία και την Αφρική. Κύματα που έχει προκαλέσει ο ευρωπαϊκός και ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός, πρώτον, μέσω της παγκοσμιοποίησης, με την οικονομική αφαίμαξη και την εξοντωτική εκμετάλλευση των περισσότερων χωρών του πλανήτη και δεύτερον, με τους πολέμους που διεξήγαγαν οι ίδιοι, ή υποκίνησαν, για τον έλεγχο των χωρών των οποίων την αφαίμαξη ήθελαν να διαιωνίσουν, ενάντια στην ντόπια αντίσταση και εξέγερση κινημάτων που υπεράσπιζαν εθνική ανεξαρτησία και εθνικό πλούτο και για την απαλλαγή από «μη συνεργάσιμα» καθεστώτα. Μια παγκοσμιοποίηση ως ελεύθερη κίνηση για τις όποιες και όπου ληστρικές επιδιώξεις του κεφαλαίου, αλλά με υψωμένα και θανατηφόρα σύνορα ενάντια στην ανεμπόδιστη και ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων, των λαών που έσπρωχναν και σπρώχνουν στη μαζική φυγή, ως προϊόν των αφόρητων και αβίωτων συνεπειών των ιμπεριαλιστικών παρεμβάσεων.
Χρησιμοποιώντας και την Ελλάδα σαν μια σιδερόφραχτη πύλη απόκρουσης και αποπομπής, η ΕΕ και οι κυβερνήσεις που λειτουργούν στα πλαίσια των πολιτικών της (Frontex κλπ), είναι υπεύθυνες αφενός για τον καθημερινό θάνατο εκατοντάδων στην Μεσόγειο και για τον εγκλεισμό, το καθημερινό βασανιστήριο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στις χώρες «εισόδου» (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία) και της εγκατάλειψης στους δρόμους, χωρίς στέγη, τροφή, στοιχειώδη μέσα επιβίωσης, παροχή υπηρεσιών υγείας κλπ, με μόνη προοπτική τις απεγνωσμένες προσπάθειες δαπανηρής και συχνά θανατηφόρας διαφυγής προς την Ευρώπη, ή, το συνηθέστερο, την απέλαση στην χώρα προέλευσης.
Είναι φανερό ότι τα μεταναστευτικά και προσφυγικά κύματα δεν έχουν προβλεπτό τέλος και η λύση δεν πρόκειται να δοθεί από την «υπάρχουσα κυρίαρχη τάξη πραγμάτων», αλλά ενάντια σ΄ αυτήν, την ΕΕ και τα συνοριακά της φρούρια, καθώς και τους εγχώριους, παλαιούς, ή νεόκοπους εντολοδόχους της.
Βλέπουμε καθημερινά τι γίνεται στα νησιά του Αιγαίου, την στάση των τοπικών αρχών στην Κω και αλλού, την απλώς παθητική, ανήμπορη και εντέλει διαχειριστική, στα πλαίσια της ΕΕ, λειτουργία της δήθεν «αριστερής» κυβέρνησης απέναντι στην καθημερινή τραγωδία που βιώνουν οι μετανάστες και τα απάνθρωπα και θανατηφόρα αδιέξοδα που κλιμακώνονται από τον ίδιο τον τρόπο αντιμετώπισής τους.
Εν προκειμένω, θα επισημάνουμε ένα σημείο, μια μόνη πτυχή του προβλήματος, που, όπως έχει δείξει η ιστορία, μπορεί να πάρει μεγάλες και απρόβλεπτες διαστάσεις. Στην Λέρο, όπου η κατάσταση είναι αντίστοιχα περίπλοκη και αδιέξοδη, όπως σε όλες στις περιοχές εισόδου και όπου υπάρχει η ίδια έλλειψη κεντρικής πολιτικής και αφιλόξενη, γραφειοκρατική και ρατσιστική αντιμετώπιση του προβλήματος, εν μέσω διχογνωμιών, ντόπιων και κεντρικών, για παροχή μιας ουσιαστικής φιλοξενίας (που θα ήταν η διάθεση δημόσιων οικημάτων και η μίσθωση ξενοδοχείων, ως δομών καθαρής φιλοξενίας και κατ΄ ουδένα τρόπο φύλαξης/κράτησης, με διασφάλιση της ταχύτατης διέλευσης προς το κέντρο, ή τον προορισμό που επιθυμεί ο πρόσφυγας ή μετανάστης) ανακοινώθηκε η απόφαση του Υπουργού Υγείας Π. Κουρουμπλή να παραχωρηθεί ένα κτίριο του ΠΙΚΠΑ, που φιλοξενούσε άτομα με βαριές νοητικές και σωματικές αναπηρίες. Αυτά τα άτομα υπάρχουν ακόμα, αλλά έχουν ελαττωθεί πολύ και έτσι έχουν αφήσει «χώρο» για τους πρόσφυγες. Η παραχώρηση του άδειου κτιρίου του ΠΙΚΠΑ, ωστόσο, όπως τονίζεται σε δελτίο Τύπου του Δήμου Λέρου, γίνεται δεκτή σε προσωρινή βάση (και με την προϋπόθεση της κατάλληλης και επαρκούς φύλαξης κλπ), μέχρις ότου επισκευαστεί κτίριο μέσα στα Λέπιδα, στον παραδοσιακό και, πλέον, περίπου άδειο χώρο του ψυχιατρείου Η κατάσταση των κτιρίων εκεί είναι τόσο κακή (τα έχουν αφήσει να καταρρεύσουν τελείως) ώστε δεν ήταν δυνατή ούτε η υπό κακές συνθήκες «φιλοξενία».
Επικαλούνται λόγους «έκτακτης ανάγκης», αλλά το ζήτημα είναι ότι και στο παρελθόν, και πάλι για λόγους «έκτακτης ανάγκης» (για τους πλεονάζοντες ψυχικά ασθενείς στο Δαφνί και στα άλλα ψυχιατρεία της χώρας), χρησιμοποιήθηκαν οι ιταλικοί στρατώνες της Λέρου για να δημιουργηθεί, από την κυρίαρχη ψυχιατρική και το κράτος, το σκανδαλώδες ψυχιατρείο της Λέρου.
Οι ίδιοι χώροι, είχαν χρησιμοποιηθεί, για λόγους πάλι «έκτακτης ανάγκης», επειδή υπήρχαν, επειδή ήταν διαθέσιμοι και άδειοι, για τις σχολές «εθνικής διαπαιδαγώγησης» της Φρειδερίκης για τους ανταρτόπαιδες της εποχής και αργότερα, για τους πολιτικούς εξόριστους της χούντας.
Ηδη, όταν μειώθηκε δραματικά ο πληθυσμός του ψυχιατρείου μετά το τέλος του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος στη Λέρο (που έμεινε ανολοκλήρωτο), είχαν αρχίσει «διάχυτα» να συζητούνται οι πιθανοί πληθυσμοί που, ως έγκλειστοι, θα διαδέχονταν τους προηγούμενους - γινόταν αναφορά σε άλλους ψυχικά ασθενείς, ή ανάπηρους, που θα ήταν επιθυμητό να μεταφερθούν, ή, αργότερα, και στην χρησιμοποίηση των χώρων για τους μετανάστες που, όσο περνούσαν τα χρόνια, μετά το 2000, άρχισαν να αυξάνονται, όλο και περισσότερο κάθε χρονιά.
Αντλώντας από την εμπειρία της ιστορίας, σε συνδυασμό την κατάσταση όπως διαμορφώνεται σήμερα, είναι πολύ πιθανό, τόσο από την παρούσα κυβέρνηση, όσο και από όποια την διαδεχτεί στην διαχείριση του υπάρχοντος συστήματος και ως εντολοδόχος της ΕΕ, η Λέρος να χρησιμοποιηθεί εκ νέου ως στρατόπεδο, αυτή τη φορά για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Το ΠΙΚΠΑ, που αποτελεί μέρος του ΚΘ Λέρου, μπορεί κάλλιστα, όπως διεκδικείται από πολλές πλευρές, να είναι απλώς το πρώτο βήμα «προς τα μέσα». Τα κτίρια, βέβαια, χρειάζονται πολλή δουλειά για να γίνουν κατοικήσιμα, αλλά είναι σίγουρο ότι οι κρατούντες δεν θα τα ανασκευάσουν παραπάνω από το στοιχειωδώς αναγκαίο. Ο κίνδυνος, αν δεν υπάρξει η δέουσα επαγρύπνηση, είναι η Λέρος να γίνει σε μερικά χρόνια, ο χώρος εγκλεισμού των μεταναστών για όλο το Αιγαίο. Η κυβέρνηση του Σύριζα θα φέρει πρωταρχική ευθύνη γι΄ αυτό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τριήμερο για την «αποτίμηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη Λέρο», που έγινε στη Λέρο, στις 19-21/6/15, ο αναπληρωτής Υπουργός Υγείας Α. Ξανθός, που ήταν παρών εκεί, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα του Τύπου, συζήτησε με τους τοπικούς παράγοντες και μεσολάβησε για την παραχώρηση κτιρίου του ΠΙΚΠΑ για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των προσφύγων και των μεταναστών (με κατατεθειμένη, ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, τη θέση των τοπικών παραγόντων για μεταφορά προς «τα μέσα»), την ίδια στιγμή που ένα από τα θέματα του τριήμερου ήταν η κριτική που γινόταν στην ολοκληρωτική εγκατάλειψη των κτιρίων μέχρι της πλήρους κατάρρευσής τους και στο γεγονός ότι δεν λήφθηκε καμιά πρόνοια να μετατραπούν, πχ, σε μουσείο ψυχιατρικής και πολιτικής ιστορίας (όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από τα ποικίλων ειδών στρατόπεδα της Λέρου), σε χώρους πολιτισμού κλπ.
Στο να δοθεί το κτίριο του ΠΙΚΠΑ, το οποίο βρίσκεται εντός του κοινωνικού ιστού του νησιού, για προσωρινή χρήση για τους μετανάστες - και υπό την μορφή φιλοξενίας και όχι κέντρου κράτησης/στρατοπέδου - τη στιγμή που είναι εγκαταλειμμένοι στο δρόμο, δεν θα μπορούσε να υπάρξει, κατ΄ αρχήν, αντίρρηση.
Η βάσιμη ανησυχία προκύπτει από το γεγονός ότι η διαδικασία που ακολουθείται, είναι προϊόν ποικίλων αντιδράσεων για εγκατάσταση χώρων υποδοχής και φιλοξενίας (ακόμα και «κέντρων κράτησης») εντός του κοινωνικού ιστού, ενώ ακόμα και το ΠΙΚΠΑ θεωρείται, λόγω της θέσης του, μη επιτρέψιμο. Το ίδιο έγινε και με άλλους χώρους που ήταν άδειοι και διαθέσιμοι, αλλά κοντά στον κοινωνικό ιστό. Στόχος είναι ο εγκλεισμός μέσα στους άδειους χώρους του ψυχιατρείου, πέρα και πολύ μακράν του κοινωνικού ιστού, χώρους ελεγχόμενους και αποστειρωμένους.
Ανοίγοντας αυτή την «πόρτα εισόδου» στο παλιό ψυχιατρείο, με όλη την ιστορία που φέρνει πάνω του, η κυβέρνηση του Σύριζα παίρνει πάνω της μια μεγάλη ιστορική ευθύνη : ν΄ ανοίξει, με άλλη μορφή και κατά τα φαινόμενα πολύ χειρότερη, την πάλαι ποτέ «Λέρο». Είναι γνωστό ότι «ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις» (αν και, θα προσθέταμε, όχι πάντα). Ακόμα και σ΄ αυτό, η «πρώτη φορά αριστερά», κινδυνεύει να είναι πολύ πιο δεξιά απ΄ όσο μπορούσε ποτέ κανείς να φανταστεί.
Θα πρέπει να υπάρξει καθολική κινητοποίηση στην Ελλάδα και διεθνώς ενάντια στην όποια προοπτική και την όποια προετοιμασία να ξανανοίξει η Λέρος ως χώρος εγκλεισμού, αυτή τη φορά για μετανάστες και πρόσφυγες.
18/8/2015
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΠΕΙΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ